Α. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Νεοελληνική Γλώσσα

 Γ΄  ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Νεοελληνική Γλώσσα

Στη διδακτέα- εξεταστέα ύλη του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ τάξης  Γενικού Λυκείου  περιλαμβάνονται τα  εγχειρίδια:

1. Έκφραση-Έκθεση Τεύχος Γ΄ της  Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Χ. Τσολάκη κ.ά., έκδοση ΟΕΔΒ 2010, εκτός από τα εξής:

•    Η ενότητα: Η πειθώ στο δικανικό λόγο

•    Η ενότητα: Η Ιστορία του δοκιμίου

•    To κεφάλαιο: Ερευνητική Εργασία 

2. Έκφραση-Έκθεση για το Γενικό Λύκειο - Θεματικοί Κύκλοι των Α΄, Β΄, Γ΄ τάξεων  Γενι-κού Λυκείου και Γλωσσικές Ασκήσεις για το Γενικό Λύκειο

Στόχος της αξιολόγησης του μαθητή στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι γενικότερα η συνολική αποτίμηση των γλωσσικών του δεξιοτήτων (ως πομπού και ως δέκτη).

Συγκεκριμένα:

Ι.  ΔΙΑΒΑΖΩ / ΚΑΤΑΝΟΩ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ 

1. Ο μαθητής απαντά γραπτά σε ερωτήσεις που αφορούν ένα κείμενο.

α)  Όσον αφορά το περιεχόμενο ενός κειμένου, επιδιώκεται ο μαθητής να είναι σε θέση να κατανοεί το περιεχόμενο του κειμένου, και συγκεκριμένα :

•    να διακρίνει:

o    τους τρόπους πειθούς (επίκληση στη λογική, επίκληση στο συναίσθημα του δέκτη, επίκληση στο ήθος, επίκληση στην αυθεντία)

o    τα μέσα πειθούς (επιχειρήματα, τεκμήρια κ.ά.)

o    το είδος της συλλογιστικής πορείας (παραγωγική-επαγωγική) μιας παραγράφου ή ενός κειμέ-νου

•    να διακρίνει τους τρόπους και τα μέσα πειθούς:

o    στη διαφήμιση

o    στον πολιτικό λόγο

o    στον επιστημονικό λόγο

•    να αξιολογεί τα μέσα πειθούς, και συγκεκριμένα:

o    να ελέγχει την αλήθεια, την εγκυρότητα και την ορθότητα ενός επιχειρήματος

o    να ελέγχει την αξιοπιστία των τεκμηρίων

•    να διακρίνει την πειθώ από την προπαγάνδα

•    να διακρίνει το είδος του δοκιμίου, με βάση:

o    την οργάνωση / δομή (συνειρμική-λογική)

o    το σκοπό (απόδειξη μιας θέσης - ελεύθερος στοχασμός)

o    την οπτική (υποκειμενική-αντικειμενική)

o    τη γλώσσα του (ποιητική, αναφορική λειτουργία) κ.ά.

•    να αναγνωρίζει ορισμένα χαρακτηριστικά του δοκιμίου, όπως είναι ο υποκειμενισμός, ο αντιδιδα-κτισμός, ο κοινωνικός χαρακτήρας, ο εξομολογητικός τόνος κ.ά.

•    να διακρίνει το δοκίμιο από άλλα συγγενή είδη του λόγου, όπως το άρθρο και την επιφυλλίδα

•    να εντοπίζει σε ένα κείμενο (δοκίμιο/άρθρο /επιφυλλίδα κ.ά.):

o    το θέμα

o    την άποψη του συγγραφέα

o    τα μέσα πειθούς που χρησιμοποιεί για να τεκμηριώσει την άποψή του

o    τις προτάσεις του για την αντιμετώπιση του προβλήματος κ.ά.

•    να διακρίνει σε ένα κείμενο το καίριο και το ουσιώδες από τη λεπτομέρεια και το επουσιώδες.

β)  Όσον αφορά την οργάνωση / δομή  ενός κειμένου επιδιώκεται ο μαθητής να είναι σε θέση:

•    να εντοπίζει τα βασικά μέρη (πρόλογο, κύριο μέρος, επίλογο) ενός κειμένου

•    να χωρίζει το κείμενο σε παραγράφους/νοηματικές ενότητες

•    να αναγνωρίζει τα μέσα με τα οποία επιτυγχάνεται η συνεκτικότητα και η συνοχή ενός κειμένου (διαρθρωτικές λέξεις, φράσεις κ.ά.)

•    να επισημαίνει τους τρόπους με τους οποίους οργανώνονται οι παράγραφοι π.χ. με αιτιολόγηση, με σύγκριση και αντίθεση, με ορισμό, με διαίρεση, με παράδειγμα κ.ά.

•    να διακρίνει την οργάνωση/δομή ενός κειμένου (λογική ή συνειρμική οργάνωση, παραγωγική ή επαγωγική συλλογιστική πορεία κ.ά.).

γ)  Όσον αφορά τη γλώσσα ενός κειμένου (λεξιλόγιο, στίξη, μορφοσυντακτικά φαινόμενα, γλωσσι-κές ποικιλίες, λειτουργίες της γλώσσας, ύφος κ.ά.) επιδιώκεται ο μαθητής να είναι σε θέση:

•    να εντοπίζει και να αιτιολογεί επιλογές του πομπού οι οποίες αφορούν τη χρήση:

    ενεργητικής ή παθητικής φωνής-

    συγκεκριμένου ρηματικού τύπου (προσώπου/χρόνου/έγκλισης)-

    μακροπερίοδου ή μη λόγου-

    παρατακτικού ή υποτακτικού λόγου-

    ρηματικών ή ονοματικών συνόλων-

    αναφορικής ή  ποιητικής λειτουργίας της γλώσσας-

    των σημείων της στίξης-

    λόγιων ή λαϊκών λέξεων, ειδικού λεξιλογίου, όρων κ.ά.-

•    να αιτιολογεί την ορθογραφία λέξεων

•    να ερμηνεύει λέξεις

•    να αξιολογεί την ακρίβεια και τη σαφήνεια του λεξιλογίου

•    να βρίσκει συνώνυμα, αντώνυμα, ομόρριζα, να αντικαθιστά λέξεις ή φράσεις του κειμένου με άλ-λες, να σχηματίζει με ορισμένες λέξεις φράσεις ή περιόδους λόγου  κ.ά.

•    να χαρακτηρίζει το ύφος του κειμένου, λαμβάνοντας υπόψη την επικοινωνιακή περίσταση (σκο-πό, δέκτη, είδος λόγου κ.ά.).

2. Ο μαθητής -με βάση συγκεκριμένο κείμενο- παράγει γραπτό κείμενο. Συγκεκριμένα, επιδιώκεται ο μαθητής να είναι σε θέση:

•    να πυκνώνει ένα κείμενο, να κάνει την περίληψή του

•    να δίνει τίτλο στο κείμενο ή πλαγιότιτλους σε παραγράφους/νοηματικές ενότητες ενός κειμένου

•    να οργανώνει το διάγραμμα του κειμένου

•    να αναπτύσσει ένα κειμενικό απόσπασμα (μια φράση ή ένα επιχείρημα του κειμενογράφου)

•    να ανασκευάζει τα επιχειρήματα του κειμενογράφου και να αναπτύσσει την αντίθετη άποψη

•    να μετασχηματίζει ένα κείμενο π.χ. από ένα επίπεδο ύφους σε άλλο κ.ά.

ΙΙ.  ΓΡΑΦΩ

    Ο μαθητής παράγει κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, το θέμα του οποίου σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με οικείους θεματικούς κύκλους από τη γλωσσική διδασκαλία.

    Από τα διάφορα είδη γραπτού λόγου δίνεται έμφαση στην παραγωγή κριτικού–αποφαντικού λόγου, δηλαδή στην παραγωγή κειμένου στο οποίο κυριαρχούν η πειθώ, η λογική οργάνωση, η α-ναφορική λειτουργία της γλώσσας, π.χ. άρθρου, επιστολής, γραπτής εισήγησης κ.ά.

     Στο πλαίσιο της παραγωγής κειμένου θα πρέπει να επιδιώκεται από τον μαθητή:

Α. Ως προς το περιεχόμενο του κειμένου

•    η συνάφεια των εκτιθέμενων σκέψεων με τα ζητούμενα του θέματος

•    η επαρκής τεκμηρίωση των σκέψεών του με την παράθεση κατάλληλων επιχειρημάτων

•    η ανάπτυξη όλων των θεματικών κέντρων

•    η πρωτοτυπία των ιδεών

•    ο βαθμός επίτευξης του στόχου που επιδιώκεται με το παραγόμενο κείμενο κ.ά.

Β. Ως προς την έκφραση/μορφή του κειμένου

•    η σαφής και ακριβής διατύπωση

•    ο λεκτικός και εκφραστικός πλούτος

•    η επιλογή της κατάλληλης γλωσσικής ποικιλίας ανάλογα με το είδος του κειμένου

•    η τήρηση των μορφοσυντακτικών κανόνων

•    η ορθογραφία και η σωστή χρήση των σημείων στίξης κ.ά.

Γ. Ως προς τη δομή/διάρθρωση του κειμένου

•    η λογική αλληλουχία των νοημάτων

•    η συνοχή του κειμένου (ομαλή σύνδεση προτάσεων, παραγράφων και ευρύτερων μερών του κειμένου)

•    η ένταξη του κειμένου στο ζητούμενο επικοινωνιακό πλαίσιο κ.ά.